Τι συμβαίνει στη Σουηδία;

Όσο περίεργο και να ακούγεται, η Σουηδία δεν παρέχει πολυτέλειες ή προνόμια στους πολιτικούς της. Χωρίς κρατικά αυτοκίνητα και οδηγούς, οι Σουηδοί υπουργοί και βουλευτές ταξιδεύουν με λεωφορεία και τρένα γεμάτα κόσμο. Δηλαδή, όπως ακριβώς είναι και για τους πολίτες που εκπροσωπούν. Χωρίς το δικαίωμα στη βουλευτική ασυλία, μπορούν να δικαστούν όπως κάθε άλλος πολίτης. Χωρίς προσωπικούς/ές γραμματείς, τα τυπικά κοινοβουλευτικά τους γραφεία δεν ξεπερνούν τα οκτώ τετραγωνικά μέτρα.

«Εγώ πληρώνω τους πολιτικούς και δεν βλέπω το λόγο να τους προσφέρω μια χλιδάτη ζωή», λέει ο Joakim Holm ο οποίος είναι Σουηδός πολίτης.

Οι πολιτικοί που τολμάνε να σπαταλούν δημόσιο χρήμα πληρώνοντας ταξί, αντί να χρησιμοποιούν το τρένο, καταλήγουν στα πρωτοσέλιδα.

Μέχρι και στον πρόεδρο της Βουλής χορηγείται μια κάρτα για να χρησιμοποιεί τις δημόσιες συγκοινωνίες. Μονάχα ο πρωθυπουργός έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί ένα αυτοκίνητο σε μόνιμη βάση.

Τα μέλη του σουηδικού κοινοβουλίου ζουν σε μικρά διαμερίσματα στην πρωτεύουσα. Πλένουν και σιδερώνουν τα ρούχα τους σε κοινόχρηστα πλυντήρια, όπως και όλοι οι υπόλοιποι. Αυτό μπορεί να φαίνεται φτωχό για τέτοια εξέχοντα άτομα, αλλά είναι καλύτερο από ότι ήταν παλιότερα. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όλα τα μέλη του κοινοβουλίου κοιμούνταν σε καναπέδες στα γραφεία τους.

Κανείς που να πληρώνεται με δημόσιο χρήμα δεν εισπράττει τεράστια ποσά

Ο καθαρός μισθός ενός κοινοβουλευτικού είναι περίπου δύο φορές μεγαλύτερος από αυτόν ενός δασκάλου.

Σε δημοτικό επίπεδο, κάθε επιθυμία ενασχόλησης με τα κοινά, θα μεταφραζόταν για κάποιον έξω από τη χώρα ως περίπτωση αναζήτησης πνευματικής εργασίας. Οι Σουηδοί δημοτικοί σύμβουλοι δεν παίρνουν καν μισθό, ούτε τους παρέχεται γραφείο. Δουλεύουν από το σπίτι τους.

Το παράδειγμα της Σουηδίας υπονομεύει την τρελή ιδέα ότι οι πολιτικοί πρέπει να λαμβάνουν ευλαβή μεταχείριση άξια μιας υψηλότερης κοινωνικής τάξης, που αποτελείται από κυρίες και κύριους που είναι πιο επιφανείς από τον μέσο πολίτη και ως εκ τούτου έχουν το σχεδόν θεϊκό δικαίωμα για οφέλη και προνόμια που αυτοί που μένουν εκτός του πολιτικού «Ολύμπου» δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκτήσουν.

Οι πολιτικοί δεν επιτρέπεται να βάζουν τα προσωπικά τους οφέλη πάνω από αυτά των πολιτών, σε μια κοινωνία η οποία αποδεικνύει ότι η πολιτική εξουσία μπορεί να ασκηθεί κάτω από συνθήκες ευπρέπειας

Πρόκειται για ένα έθνος που αντιμετωπίζει τα μέλη της κυβέρνησης και τους πολιτικούς του εκπροσώπους σαν απλούς πολίτες

Μία χώρα χωρίς «εξοχότητες» και άλλους επίσημους τίτλους απεύθυνσης. Μία χώρα που κατήργησε τις επίσημες αντωνυμίες στη δεκαετία του 1960, και που ο καθένας αποκαλείται «εσύ/εσείς». Αυτό συμβαίνει γιατί, σύμφωνα με το αξιακό σύστημα της Σουηδίας, κανείς δεν είναι ανώτερος από τους άλλους. Ούτε καν οι πολιτικοί, οι οποίοι πρέπει να ζουν σε συνθήκες οι οποίες βρίσκονται κοντά στην πραγματικότητα που ζουν οι άνθρωποι που τους εκλέγουν.

Ακόμη θυμάμαι το περίεργο συναίσθημα του να είσαι αυτόπτης μάρτυρας ενός εξωγήινου φαινομένου όπως το να βλέπεις τον Υπουργό εξωτερικών της Σουηδίας μαζί με τον πρωθυπουργό της χώρας να σπρώχνουν ένα καροτσάκι του σούπερ μάρκετ στη Στοκχόλμη. Ή τον Δήμαρχο της Στοκχόλμης να περιμένει στην ουρά σε μια στάση λεωφορείου. Ή τον Πρόεδρο της Βουλής να κάθεται στο μετρό.

Μην έχοντας σημαντικές κοινωνικές ανισορροπίες, η Σουηδία είναι αδιαμφισβήτητα μια ασφαλέστερη και λιγότερο βίαιη χώρα, όπου οι πολιτικοί, όπως και οι πολίτες, δεν χρειάζεται να ταξιδεύουν με αλεξίσφαιρα αυτοκίνητα. Αλλά, το πιο σημαντικό είναι ότι πρόκειται για μια κοινωνία η οποία εκλέγει πολιτικούς οι οποίοι πρέπει να έρχονται σε επαφή με την καθημερινότητα και τα προβλήματα των πολιτών. Οι πολιτικοί δεν επιτρέπεται να βάζουν τα προσωπικά τους οφέλη πάνω από αυτά των πολιτών, σε μια κοινωνία η οποία αποδεικνύει ότι η πολιτική εξουσία μπορεί να ασκηθεί κάτω από συνθήκες ευπρέπειας.

Στη δικαιοσύνη επικρατεί η ίδια λογική: κανείς δικαστής δεν έχει το δικαίωμα να έχει κρατικά αυτοκίνητα, γραμματείς ή άλλα προνόμια.

Όσοι βρίσκονται στην εξουσία οφείλουν να λογοδοτούν και όλες οι πληροφορίες πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες στο κοινό. Πρόκειται για μια κοινωνία που κρατάει ανοιχτά τα χαρτιά της και αυτό φαίνεται από τη μεγάλη διαφάνεια της πολιτικής εξουσίας. Η διαφάνεια επιτυγχάνεται μέσω του παλαιότερου νόμου περί διαφάνειας στον κόσμο. Πρόκειται για ένα νόμο, που καθιστά την πολιτική διαφθορά σε εθνικό επίπεδο σπάνιο φαινόμενο.

Το 1766, η δημόσια πρόσβαση σε επίσημα κυβερνητικά έγγραφα έγινε συνταγματικό δικαίωμα για όλους τους πολίτες και κατοχυρώθηκε σε ειδικό κεφάλαιο της Ελευθερίας του Τύπου στη Σουηδία.

Στη Σουηδία είναι δυνατόν να μάθεις τα έξοδα των υπουργών, των αντιπροσώπων και των δικαστών, να διαβάσεις τη φορολογική δήλωση του πρωθυπουργού, να ελέγξεις τα έξοδα του αρχηγού της αστυνομίας ή του στρατού. Μπορείς επίσης να είσαι ενήμερος για το πως οι δημόσιες υπηρεσίες ξοδεύουν το δημόσιο χρήμα και να παρακολουθείς τις δράσεις, τις ενέργειες και τις επίσημες αποφάσεις που πάρθηκαν από τις βασιλικές αρχές.

Ένα από τα πιο εμβληματικά πολιτικά σκάνδαλα στη χώρα συνέβη στη δεκαετία του 1990.

Η αναπληρώτρια πρωθυπουργός Mona Sahlin αγόρασε μια σοκολάτα, πάνες και μερικά άλλα προσωπικά αντικείμενα με μια κυβερνητική πιστωτική κάρτα. Το πλήρωσε πολύ ακριβά: έχασε τη δουλειά της. Το σκάνδαλο έμεινε στα χρονικά των πολιτικών της Σουηδίας ως το σκάνδαλο της Τομπλερόνε.

Μέσα σε λιγότερα από 100 χρόνια η Σουηδία έχει μεταμορφωθεί από μία φτωχή, αγροτική κοινωνία σε μια από τις πλουσιότερες. Είναι μια από τις πιο κοινωνικά δίκαιες και λιγότερο διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο. Εδώ, κανείς δεν είναι ανώτερος από τον άλλο. Η εμπειρία της Σουηδίας δείχνει ίσως περισσότερο από κάθε άλλη εμπειρία το πως η αλλαγή είναι εφικτή.

Πηγή