Προς κατάργηση η προκαταβολή φόρου για επαγγελματίες

Την κατάργηση της προκαταβολής φόρου για όλα τα φυσικά πρόσωπα εξετάζει η κυβέρνηση στο πλαίσιο των μεγάλων ανατροπών που σχεδιάζει στο καθεστώς φορολόγησης για τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «business stories», το μέτρο εξετάζεται να εφαρμοστεί το 2025 κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2024. Υπάρχουν όμως και σκέψεις να εφαρμοστεί νωρίτερα, από το 2024, κατά τη φορολόγηση των εισοδημάτων του 2023. Απαλλάσσονται έτσι 1 εκατομμύριο αυτοαπασχολούμενοι από ένα μεγάλο άχθος, ύψους πάνω από 500 εκατ. ευρώ τον χρόνο, το οποίο επωμίζονται αποκλειστικά όμως οι νομοταγείς φορολογούμενοι που δηλώνουν τα κέρδη τους. Αυτοί θα λάβουν σημαντική ανάσα ρευστότητας, αφού ουσιαστικά θα πιστωθούν τα ποσά που πληρώνουν προκαταβολικά κάθε χρονιά για φόρους της επόμενης.

Η φοροελάφρυνση συναρτάται με τη μεγάλη μεταρρύθμιση της κυβέρνησης στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, όπου και εντάσσεται το μέτρο. Οσο όμως η μεταρρύθμιση μορφοποιείται ακόμα και δεν έχει αποκρυσταλλωθεί, κανένα νέο μέτρο δεν μπορεί να ανακοινωθεί ή να ισχύσει μεμονωμένα αν πρώτα δεν παρουσιαστεί και τεθεί συνολικά σε ισχύ το «πακέτο» που τελικώς θα αποφασιστεί.

Τι σχεδιάζεται

Το σχέδιο για κατάργηση της υποχρέωσης προκαταβολής του φόρου στους επαγγελματίες εξετάζεται να γίνει είτε τμηματικά με σταδιακές μειώσεις σε βάθος διετίας, είτε μια και έξω σε ένα μόνο έτος. Υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί άλλη μία πολύ μεγάλη ελάφρυνση το 2021 με τη μείωση της προκαταβολής από 80% σε 55% για τους επαγγελματίες (φυσικά πρόσωπα) και από 100% σε 80% για τις εταιρείες (νομικά πρόσωπα).

Σε κάθε περίπτωση, η κατάργηση της προκαταβολής φόρου είναι μία μόνο παράμετρος από αυτές που μπαίνουν στο τραπέζι των συζητήσεων και συσκέψεων για τις εκ βάθρων αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ως προς τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών. Γι’ αυτό και εκφράζονται επιφυλάξεις αν θα πρέπει να ισχύσει άμεσα από το 2024 μια τέτοια απόφαση ή σε συνέχεια των υπόλοιπων πρωτοβουλιών και μέτρων που θα ανακοινωθούν.

Στο ΥΠΕΘΟ τονίζουν ότι «δεν πρόκειται να αιφνιδιαστεί κανείς» (δυσάρεστα τουλάχιστον) όταν τα μέτρα αυτά εφαρμοστούν. Αυτό σημαίνει όμως ότι αν και πρόκειται για μια ευπρόσδεκτη ελάφρυνση για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους την οποία επιζητούσε επίμονα επί χρόνια η αγορά, δεν μπορεί να ισχύσει αυτοτελώς αν δεν ανακοινωθεί και αφομοιωθεί πρώτα το νέο πλαίσιο φορολόγησης από όλους τους ενδιαφερόμενους – τόσο τους φορολογούμενους επαγγελματίες όσο και τον εισπρακτικό και ελεγκτικό μηχανισμό.

Το πλήρες σχέδιο θα αποκαλυφθεί ως τον Νοέμβριο. Στην κυβέρνηση ξεκαθαρίζουν ότι δεν υπάρχει πρόθεση να αυξηθεί η φορολογία των επαγγελματιών. Αλλαγές σχεδιάζονται στη φορολόγηση (δηλαδή στις διαδικασίες και όχι στη φορολογία και τους συντελεστές φόρου) ώστε να πληρώνουν περισσότερα όσοι μέχρι σήμερα εκμεταλλεύονται «παραθυράκια» για να φοροδιαφεύγουν.

Αρμόδιες πηγές ανέφεραν επίσης στο «b.s.» ότι οι αλλαγές δεν συνδέονται με τα τεκμήρια διαβίωσης των φυσικών προσώπων. Επανεξετάζεται επί συνολικής βάσης όμως το καθεστώς φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών, το οποίο περιλαμβάνει την προκαταβολή φόρου, αλλά και κίνητρα για ηλεκτρονικές πληρωμές και ελέγχους μέσω των ηλεκτρονικών βιβλίων MyDATA προκειμένου να μην αποκρύπτουν τους πραγματικούς τζίρους από την Εφορία.

Με βάση τα παραπάνω, μένουν στο συρτάρι τυχόν σχέδια και σενάρια για αλλαγές -που διαψεύστηκαν εν τη γενέσει τους άλλωστε- για αυξήσεις στους συντελεστές φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών. Αντιθέτως μάλιστα, με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης συνολικά επιδιώκεται προοπτικά να προκύψει και μείωση φορολογικών συντελεστών, το δημοσιονομικό κόστος της οποίας θα καλυφθεί από τη σύλληψη της φορολογητέας ύλης από «επαγγελματίες της φοροδιαφυγής», η οποία σήμερα διαφεύγει.

Το πρόβλημα

Με το ισχύον σύστημα φορολόγησης, κατά την εκκαθάριση φόρου κάθε έτος οι επαγγελματίες καλούνται να πληρώνουν όχι μόνο τον φόρο της χρονιάς, αλλά και τα μισά και πλέον (το 55%) ως προκαταβολή για τους φόρους του επόμενου έτους – μάλιστα χωρίς να γνωρίζουν καν αν θα έχουν τα αντίστοιχα έσοδα ως τότε.

Οι φόροι που καλούνται να πληρώσουν οι αυτοαπασχολούμενοι φτάνουν έως και το 44% από το πρώτο ευρώ, χωρίς κανένα αφορολόγητο όριο. Η τόσο μεγάλη φορολογική επιβάρυνση αποτελεί πολύ ισχυρό κίνητρο για φοροδιαφυγή και ανασχετικό παράγοντα για την αύξηση της εργασίας από τη στιγμή που σχεδόν τα μισά από όσα βγάζουν καταλήγουν στο κράτος.

Από την άλλη υπάρχει και η ανάγκη του κράτους (που συνδέεται με τη φορολογική μεταρρύθμιση) να μπει ένα φρένο στην αιμορραγία των εσόδων από ΦΠΑ, που φτάνει έως και 5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, με την Ελλάδα να κάνει «πρωταθλητισμό» στην Ευρώπη. Οσο οι επαγγελματίες μπορούν να αποκρύπτουν ή να αυξομειώνουν κατά το δοκούν τους τζίρους και τα κέρδη τους, το Δημόσιο χάνει ακόμα περισσότερα από έμμεσους ή ειδικούς φόρους και τέλη.

1 στους 2 πληρώνει

Στο στόχαστρο μπαίνει 1 στους 2 ελεύθερους επαγγελματίες που δηλώνουν ζημιές (δηλαδή έξοδα πάνω από 100% των εσόδων της χρονιάς) και δεν πληρώνουν ούτε 1 ευρώ για φόρους εισοδήματος, ενώ στην ΑΑΔΕ συστήνεται και «ομάδα κρούσης» που θα οργανώσει ειδικό πλαίσιο για ελέγχους σε όσους δηλώνουν κέρδη κάτω από το 40% του τζίρου τους.