Προσωρινή λύση με ισόποσο διαμοιρασμό των χρεών προτείνει το ΥΠΕΝ για την τηλεθέρμανση στη Δυτική Μακεδονία – Προβληματισμοί και προτάσεις από το Green Tank
Με όρους κατεπείγοντος επιχειρεί να λύσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το «αδιέξοδο» που έχει προκύψει με την λειτουργία της τηλεθέρμασνης στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας μια εβδομάδα πριν την έναρξη της χειμερινής περιόδου.
Το πρόβλημα αφορά ως γνωστόν την συσσώρευση τεράστιων χρεών, ύψους 125 εκατ. ευρώ, από τις δημοτικές επιχειρήσεις (ΔΕΥΑΚ και ΔΕΤΗΠ) σε Κοζάνη και Πτολεμαΐδα προς την ΔΕΗ με την πρόταση του ΥΠΕΝ να προκρίνει τον ισόποσο καταμερισμό του ποσού μεταξύ Δήμου Εορδαίας, ΔΕΗ και Υπουργείου Ενέργειας. Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, θεωρείται εξαιρετικά οξυμένο δεδομένου ότι η διάδοχη λύση που επιλέχθηκε για την «μετά» λιγνίτη εποχή καθυστερεί με την ΔΕΗ να ζημιώνεται χωρίς να έχει διασφαλίσεις για την συνέχεια.
Υπενθυμίζεται ότι ο σχεδιασμός για την διασφάλιση της τηλεθέρμανσης στο πλαίσιο της δίκαιης μετάβασης προβλέπει την δημιυοργία μιας μονάδας συμπαραγωγής από την ΔΕΗ, χωρίς ωστόσο, χρόνια μετά τις αρχικές αποφάσεις να έχει οριστεί με τις όρους και με ποιες τιμές θα αποζημιώνεται η εν λόγω μονάδα, πράγμα που αντικειμενικά θα καθορίσει και την βιωσιμότητά της.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα σχετικά έργα ουσιαστικά έχουν παγώσει εδώ και δύο χρόνια, φτάνοντας στο σημερινό «αδιέξοδο» που αν και επιχειρείται μια έκτακτη λύση, εντούτοις, παραμένουν ερωτηματικά για την συνέχεια. Άλλωστε παραμένει σε εκκρεμότητα να καθοριστεί η τιμή το ύψος της τιμής της κιλοβατώρας για τα έτη μέχρι την κατασκευή από τη ΔΕΗ της νέα μονάδας συμπαραγωγής, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, η τιμή της κιλοβατώρας κατά τη διάρκεια λειτουργίας της μονάδας, καθώς αυτό συνιστά βασική προϋπόθεση για την πρόοδο των σχετικών εργασιών.
Σύμφωνα με την συμφωνία που είχαν καταλήξει ΥΠΕΝ, ΔΕΗ, ΔΕΤΗΠ, Δήμος Εορδαίας και Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας το 2020, η διάδοχη κατάσταση μετά το κλείσιμο και της τελευταίας μονάδας του ΑΗΣ Καρδιάς προέβλεπε την συνέχιση της τηλεθέρμανσης μέσω της «Πτολεμαΐδας 5» (ήταν να τεθεί σε λειτουργία το 2022) και τρία χρόνια μετά, την θέση σε λειτουργία της νέας μονάδας συμπαραγωγής και θερμότητας (ΣΗΘΥΑ) με καύσιμο φυσικό αέριο και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025 που πλέον θα κάλυπτε τις ανάγκες για την λειτουργία της τηλεθέρμανσης στην περιοχή. Επιπρόσθετα, για την θερμική περίοδο 2021-2022 είχε προκριθεί μια προσωρινή λύση με την χρήση ηλεκτρολέβητων στον ΑΗΣ Καρδιάς, όπως και έγινε.
Ωστόσο, η προσωρινή λύση διατηρήθηκε για ακόμη 2 θερμικές περιόδους με αποτέλεσμα το κόστος να το επωμιστεί η ΔΕΗ, μιας και η εταιρεία και ο Δήμος Εορδαίας δεν προχώρησαν στην ευθυγράμμιση της τιμολόγησης με το κόστος που συνεπάγεται η χρήση ηλεκτρολέβητων. Κατά συνέπεια οι ανεξόφλητες οφειλές προς τη ΔΕΗ έφτασαν στα 107 εκατ. ευρώ (17 εκατ. επί του συνόλου των 105 εκατ. αντιστοιχούν σε ανεξόφλητα της ΔΕΥΑΚ, που λειτουργεί το δίκτυο τηλεθέρμανσης Κοζάνης).
Οι ενστάσεις
Την ίδια στιγμή προβληματισμός αναπτύσσεται για το «τι μέλει γενέσθαι» μιας και η «πυροσβεστική» λύση του ΥΠΕΝ λύνει προς ώρας το πρόβλημα χωρίς ωστόσο να συνιστά οριστική διευθέτηση του ζητήματος, τουλάχιστον με τα όσα είναι γνωστά μέχρι τώρα.
Συγκεκριμένα, το Green Tank, σε νεότερη ανάλυση-μελέτη που εκπόνησε με θέμα «Το μέλλον της θέρμανσης στις λιγνιτικές περιοχές της Ελλάδας: Ανάλυση του σχεδιασμού & βιώσιμες εναλλακτικές», υπογραμμίζει την ανάγκη πλήρους ανασχεδιασμού της διάδοχης κατάστασης στη «μετά» λιγνίτη εποχή, εκτιμώντας ότι η λύση του φυσικού αερίου δεν είναι βιώσιμη και συνεπάγεται μεγάλο κόστος για τους καταναλωτές της περιοχής.
Αντιθέτως, σύμφωνα με το Green Tank, η προώθηση λύσεων που στηρίζονται στις ΑΠΕ δύναται να αποτελέσουν μια βιώσιμη λύση που στο «τέλος της ημέρας» αφήνουν θετικό αποτύπωμα στην περιοχή.
«Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί από την νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία, η μεγάλη πρόοδος στις τεχνολογίες ΑΠΕ και η επιλεξιμότητά τους για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους δείχνουν ότι η μακροχρόνια οικονομική βιωσιμότητα ενός συστήματος θέρμανσης που κατασκευάζεται σήμερα διασφαλίζεται μόνο αν αυτό βασίζεται στις ΑΠΕ», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στα συμπεράσματα της έκθεσης.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει η έκθεση του Green Tank, το συνολικό κόστος των υποέργων που σχεδιάζονται αγγίζει τα 420 εκατ. ευρώ. Κρίσιμα έργα όπως α) η διασύνδεση της τηλεθέρμανσης Κοζάνης με το ενιαίο δίκτυο τηλεθερμάνσεων, β) η νέα μονάδα ΣΗΘΥΑ αερίου που θα κατασκεύαζε η ΔΕΗ και γ) η διασύνδεση της τηλεθέρμανσης Αμυνταίου, συνολικού κόστους €176 εκατ. δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα, ενώ σημειώνονται σημαντικές καθυστερήσεις σε υπό κατασκευή έργα.
Εκτός όμως από τις καθυστερήσεις και το υψηλό κόστος εγκατάστασης του σχεδίου για τη θέρμανση των λιγνιτικών περιοχών, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι και το κόστος λειτουργίας, το οποίο θα επωμιστούν οι πολίτες (και όχι μόνο των λιγνιτικών περιοχών), θα είναι δυσθεώρητο ως συνέπεια της εξάρτησης από το ρυπογόνο και ακριβό ορυκτό αέριο.
Σύμφωνα με τη χρηματοοικονομική ανάλυση και την ανάλυση κόστους-οφέλους του έργου «Διασύνδεση της εγκατάστασης Τηλεθέρμανσης Κοζάνης με το ενιαίο Διασυνδεδεμένο σύστημα Τηλεθερμάνσεων Δ. Μακεδονίας», προβλέπεται σχεδόν ο διπλασιασμός του κόστους θερμικής ενέργειας για τους καταναλωτές της Κοζάνης, από 52,64 €/ΜWhth που είναι σήμερα στα 103 €/ΜWhth. Αυτού του είδους οι εκτιμήσεις για το υψηλό κόστος τηλεθέρμανσης, με βάση τη σχεδιαζόμενη λύση που βασίζεται στο αέριο, εξακολουθούν να αποτελούν το βασικό εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στους δημάρχους των τριών πόλεων, του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, της ΔΕΗ και της ηγεσίας του ΥΠΕΝ.
Οι προτάσεις του Green Tank
Σύμφωνα με το Green Tank, για τις τρεις πόλεις που σήμερα έχουν συστήματα τηλεθέρμανσης (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο), η μόνιμη λύση θα πρέπει να αξιοποιεί το κατάλληλο μίγμα τεχνολογιών ΑΠΕ (ηλιοθερμικά συστήματα, αντλίες θερμότητας, φωτοβολταϊκά και ηλεκτρολέβητες, τοπικά παραγόμενη βιομάζα, γεωθερμία κ.α.) ανάλογα με το δυναμικό της κάθε περιοχής και το βέλτιστο κόστος κατασκευής και λειτουργίας.
Ειδικά για την Κοζάνη, θα απαιτηθεί οπωσδήποτε μια μεταβατική λύση, η οποία μπορεί να βασιστεί στους ηλεκτρολέβητες, με την προϋπόθεση ότι θα βρεθούν πόροι για την κάλυψη του κόστους αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από το δίκτυο με τρόπο ώστε να μην επιβαρυνθούν επιπλέον οι πολίτες της Κοζάνης για το χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι την εφαρμογή της μόνιμης λύσης.
Ένα πρόγραμμα στη λογική του «Απόλλων», ειδικά για τις τηλεθερμάνσεις, θα μπορούσε να γεφυρώσει πιθανά χρηματοδοτικά κενά που θα αναδείξει η τεχνικοοικονομική αξιολόγηση των λύσεων.
Για τις πόλεις που δεν έχουν σύστημα τηλεθέρμανσης (Φλώρινα, Μεγαλόπολη), προτείνεται ο εξηλεκτρισμός της θέρμανσης με αντλίες θερμότητας, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και εγκατάσταση ΑΠΕ για την κάλυψη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είτε από μεμονωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, είτε συλλογικά αξιοποιώντας το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων.
Σε ό,τι αφορά τους πόρους, οι λύσεις ΑΠΕ μπορούν να προχωρήσουν γρήγορα και είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, σε αντίθεση με το αέριο. Ειδικά οι λιγνιτικές περιοχές έχουν στη διάθεσή τους πολλές δυνατότητες για επενδύσεις σε έργα καθαρής ενέργειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, όπου απομένει ακόμα να εξειδικευτεί περίπου το ήμισυ των συνολικών πόρων ύψους 1.6 δισ. ευρώ (τα 1.4 προορίζονται για τις λιγνιτικές περιοχές). Υπάρχουν επίσης τα έσοδα δημοπράτησης δικαιωμάτων εκπομπών που κατευθύνονται στις λιγνιτικές περιοχές από το 2018, τα οποία παραμένουν ως σήμερα εν πολλοίς αναξιοποίητα (144.2 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2018-2023), και φυσικά οι πόροι από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου.
energypress.gr
