Σούπερ Μάρκετ: Ο Μαραθώνιος του 2025 και το καρέ των προκλήσεων

Η δημοφιλία των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, η καινοτομία, οι υβριδικές αγορές, η ευκολία και η βιωσιμότητα θα κατευθύνουν τις επιλογές των καταναλωτών το 2025, θέτοντας προκλήσεις στον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρηματιών σούπερ μάρκετ που καλούνται να «τρέξουν Μαραθώνιο», εάν συνυπολογιστεί το περιβάλλον αβεβαιότητας, με τις αλλαγές που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και τις επιπτώσεις στο ράφι από την κλιματική αλλαγή και τη γεωπολιτική αστάθεια.

Σε αυτό το περιβάλλον, η ανάπτυξη αναμένεται να διατηρηθεί στα επίπεδα του 3% με 3,5% ανάλογα με την πορεία των τιμών και την επίδραση που θα έχει στη ζήτηση.

Εν τω μεταξύ, ήδη η τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence-AI), τα ψηφιακά εργαλεία, το retail media, αποδεικνύονται ακριβές επενδύσεις, ενώ αποτελούν πρόκληση για τους επιχειρηματίες αφενός η συνεχής εξέλιξη των νέων τεχνολογιών, αφετέρου η χάραξη προτεραιοτήτων και η επιλογή συνεργατών. Από την άλλη μεριά, η ΑΙ επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο διαχέεται η πληροφόρηση και λαμβάνονται οι αποφάσεις στις επιχειρήσεις, αλλάζοντας τις παραδοσιακές διαδικασίες σε τομείς όπως π.χ. η τιμολογιακή πολιτική, η ποικιλία ανά κατάστημα, οι προσαρμοσμένες προσφορές, η παρατήρηση της συμπεριφοράς του πελάτη, η ανάλυση του καλαθιού, ακόμη και η διαχείριση των κλοπών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχε παρουσιάσει στο συνέδριο του ΙΕΛΚΑ ο Αριστοτέλης Παντελιάδης (Metro), πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος (ΕΣΕ), επιτυγχάνεται καλύτερη εξυπηρέτηση του πελάτη με την ενσωμάτωση ΑΙ σε λειτουργίες όπως οι παραγγελίες, οι εξατομικευμένες προτάσεις αγορών, τα chatbots, οι ελλείψεις ραφιού και η πληροφόρηση γύρω από προϊόντα.

Οι νέες καταναλωτικές τάσεις

Τα ψηφιακά εργαλεία διευκολύνουν τις επιχειρήσεις να ακολουθήσουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών, που αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς, καταδεικνύοντας τη στροφή προς πιο εξατομικευμένες, βιώσιμες και βασισμένες στην τεχνολογία εμπειρίες αγορών. Για παράδειγμα, μεταξύ των νέων τάσεων που καταγράφονται τόσο στην τοπική αγορά όσο και διεθνώς είναι η αυξανόμενη ζήτηση για τρόφιμα χωρίς γλουτένη, χωρίς αλλεργιογόνα, χωρίς ζάχαρη και άλλα τρόφιμα «χωρίς», μια αγορά που αυξάνεται με ρυθμό που τείνει σε διψήφιο ποσοστό. Το ίδιο ισχύει για τα γαλακτοκομικά, τα αλλαντικά και τα κρεατικά με πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης. Ήδη τα περισσότερα σούπερ μάρκετ έχουν τοποθετήσει τέτοια προϊόντα σε εύκολα προσβάσιμες ζώνες στα καταστήματα.

Εν τω μεταξύ, συνεχίζεται η επέλαση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, με μερίδιο γύρω στο 27% στην αξία της αγοράς του οργανωμένου λιανεμπορίου. Καθώς οι καταναλωτές συνεχίζουν να αισθάνονται την πίεση του πληθωρισμού, στρέφονται σε επιλογές υψηλής ποιότητας μεν, σε χαμηλότερες τιμές δε. Αυτή η τάση προβλέπεται να συνεχίσει να κερδίζει έδαφος τη νέα χρονιά, ωθώντας τα σούπερ μάρκετ σε ενέργειες για τη βελτίωση της προβολής αυτών των προϊόντων με πιο αποτελεσματικές στρατηγικές merchandising, παράλληλα με την υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων, που ενισχύουν την αλληλεπίδραση φυσικών και online καταστημάτων.

Το καρέ των προκλήσεων

Οι στρατηγικές των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ επηρεάζονται επίσης από το ευρύτερο περιβάλλον αλλαγών που επιφέρει η κλιματική αλλαγή και οι γεωπολιτικές εντάσεις. Εξάλλου, ήδη τα τελευταία 1-2 χρόνια έγιναν εμφανείς οι επιπτώσεις από τη μείωση παραγωγής σε βασικά προϊόντα, όπως ελαιόλαδο, καφές, κακάο, ζάχαρη, φρούτα και λαχανικά, ενώ πολλές επιχειρήσεις τροφίμων εξακολουθούν να μετρούν ζημιές από τις ακραίες καιρικές συνθήκες σε παραγωγικές μονάδες τους. Αυτές οι εξελίξεις φέρνουν αύξηση του κόστους παραγωγής και ασφάλισης.

Στο ίδιο μοτίβο, οι γεωπολιτικές εντάσεις φέρνουν διαταραχές στην αλυσίδα τροφοδοσίας, αύξηση του κόστους πρώτων υλών, αλλά και μείωση της καταναλωτικής διάθεσης. Επιπλέον, οι αριθμοί ευημερούν για την οικονομία, αλλά η αύξηση του ΑΕΠ δεν μεταφράζεται και σε ευημερία των καταναλωτών. Αντίθετα, οι οικονομικές ανισότητες συντηρούνται.

Στα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογιστεί η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, η γήρανση του πληθυσμού και το χάσμα μεταξύ των εισοδημάτων και των διαθέσιμων πόρων των νοικοκυριών για κατανάλωση.

Το καρέ των προκλήσεων περιλαμβάνει και ρυθμιστικά και κανονιστικά ζητήματα που επηρεάζουν τη λειτουργία της αγοράς και τον ανταγωνισμό. Η ΕΣΕ τοποθετείται στα ζητήματα αυτά για την τοπική αγορά, δίνοντας έμφαση στην άρση των περιοριστικών μέτρων, μεταξύ των οποίων το πλαφόν στα περιθώρια κέρδους, αλλά και στις μεταρρυθμίσεις, που στοχεύουν στην ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, στην αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, στη διαχείριση πολεοδομικών θεμάτων και στη σταθερότητα του φορολογικού πλαισίου.

Όμως και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αναδύονται προκλήσεις, με το νέο σύστημα εγγυοδοσίας DRS για την ανάκτηση προς ανακύκλωση υλικών, την Οδηγία CSRD για τις εκθέσεις βιωσιμότητας, τον Κανονισμό για την αποψίλωση των δασών, την κυβερνοασφάλεια (NIS2), την τιμή αναφοράς προηγούμενων 30 ημερών, τη συντομότερη εξόφληση υποχρεώσεων σε προμηθευτές κ.ο.κ.

Σήμα συγκέντρωσης η όξυνση του ανταγωνισμού

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα θα κλιμακωθεί περαιτέρω. Σημειώνεται ότι οι προκλήσεις επιβαρύνουν δυσανάλογα τις μικρότερες επιχειρήσεις, απαιτούν επαγγελματισμό και τεχνογνωσία και εν τέλει οδηγούν σε μεγαλύτερη συγκέντρωση της αγοράς. Είναι προφανές ότι οι συνθήκες στην αγορά έχουν αλλάξει τα τελευταια χρόνια. Πριν από μια δεκαετία τα δεδομένα άλλαξε η κατάρρευση της Μαρινόπουλος και η ενσωμάτωση του δικτύου Μαρινόπουλος – Carrefour στην αλυσίδα Σκλαβενίτης, που αναδείχθηκε έκτοτε στην κορυφαία θέση της κατάταξης. Σήμερα οι επιπτώσεις από τις πρόσφατες κρίσεις και οι νέες τάσεις στην κατανάλωση αυξάνουν την πίεση στις μικρότερες αλυσίδες, που χάνουν μερίδια από τις μεγαλύτερες, την ώρα που τα κόστη και οι υποχρεώσεις αυξάνονται. Οι στρατηγικές των μεγάλων αλυσίδων, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων εξαγορών, αποτυπώνουν εν πολλοίς την τάση για αξιοποίηση επενδυτικών ευκαιριών, σε ορισμένες περιπτώσεις και εκτός συνόρων.

www.powergame.gr