Κτηματολόγιο: Αναζητείται λύση για τη διόρθωση λαθών στα ακίνητα – Το σενάριο της παράτασης

Σε.. άσκηση λεπτών ισορροπιών αναμένεται να επιδοθεί το επόμενο διάστημα το επιτελείο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, μπροστά σε ένα χρόνιο πρόβλημα που θέτουν οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας. Το «στοίχημα» είναι να βρεθεί μια «φόρμουλα» που θα δίνει περιθώριο στους πολίτες να σώσουν όσες ιδιοκτησίες κινδυνεύουν να χαθούν, δίχως όμως να προκληθούν  …αρρυθμίες στην διαδικασία ολοκλήρωσης και λειτουργίας του Κτηματολογίου.

Το επόμενο διάστημα αναμένεται να συσταθεί ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή _ με τη συμμετοχή στελεχών του υπουργείου και του Κτηματολογίου καθώς και εκπροσώπων δικηγορικών συλλόγων και της ομοσπονδίας ιδιοκτητών ακινήτων _  η οποία θα κληθεί να προτείνει μια ρύθμιση που θα παρατείνει τις προθεσμίες διόρθωσης λαθών στο Κτηματολόγιο.  Ήδη, ως προσωρινή λύση, δόθηκε οριζόντια παράταση ενός έτους, δηλαδή έως το τέλος του 2023, της προθεσμίας για τις οριστικές εγγραφές. Ωστόσο, καθώς η κτηματογράφηση σε κάθε περιοχή έχει διαφορετική αφετηρία (κάποια προγράμματα ολοκληρώθηκαν πριν χρόνια, άλλα πρόσφατα και άλλα βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη)  όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου,  η λύση δεν μπορεί να είναι οριζόντια.

Οι αντιδράσεις και τα λάθη

Γιατί αντιδρούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων; Η οριστικοποίηση  ανακριβών εγγραφών στο Κτηματολόγιο  επιφέρει συνέπειες στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Για παράδειγμα η μη εγγραφή στο κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου υπάρχουσας υποθήκης (ή προσημείωσης) συνεπάγεται την απώλεια του εν λόγω δικαιώματος. Επίσης, η εγγραφή λανθασμένου ποσοστού συγκυριότητας (π.χ. 50% αντί 100%) έχει σαν συνέπεια τη μερική απώλεια ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων.  Σημαντικότερες είναι οι συνέπειες στις περιπτώσεις που ένα ακίνητο εμφανίζεται στο κτηματολογικό φύλλο ως “αγνώστου ιδιοκτήτη” καθώς μετά την οριστικοποίηση των πρώτων εγγραφών,  τα ακίνητα θα περιέλθουν, εκ του νόμου, στο Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα επανάκτησης της κυριότητάς τους, παρά μόνο διεκδίκησης χρηματικής αποζημίωσής.

Η διαδικασία κτηματογράφησης δίνει χρονικό περιθώριο διόρθωσης των ανακριβών πρώτων εγγραφών στις περιοχές που έχουν κτηματογραφηθεί, αλλά πολλοί ιδιοκτήτες   λόγω αμέλειας,  έλλειψης πληροφόρησης, δικαστικών εμπλοκών κλπ. δεν το έπραξαν. Το ζήτημα θεωρείται σύνθετο νομικά, γι΄ αυτό η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων έχει ζητήσει να ισχύσει οριζόντια η 20ετία (αρχομένης από τον χρόνο έναρξης λειτουργίας των Κτηματολογικών Γραφείων), η οποία προβλέπεται από τον Αστικό Κώδικα και στις περιπτώσεις χρησικτησίας,  προκειμένου οι πολίτες να κλείνουν τις εκκρεμότητες με το Κτηματολόγιο.

Η λύση

Ωστόσο, όπως αναφέρει στο «Βήμα» στέλεχος του Κτηματολογίου, η προθεσμία δεν μπορεί να είναι 20ετής για όλες τις περιοχές. «Για παράδειγμα στη Θεσσαλονίκη όπου το κτηματολογικό γραφείο άνοιξε πέρυσι ή στην Αθήνα που ανοίγει φέτος, εάν δοθεί εικοσαετής προθεσμία, οι οριστικές εγγραφές θα κλείσουν το 2042 ή 2043. Αυτό δίνει λάθος μήνυμα στους πολίτες, διαιωνίζοντας τη λογική της αναβλητικότητας, ενώ είναι άδικο για τους συνεπείς πολίτες που έσπευσαν να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις τους», σημειώνει.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η νέα ρύθμιση  δεν θα είναι οριζόντια και θα δίνει μια εύλογη παράταση, σε συνάρτηση με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης σε κάθε περιοχή. Όπως υποστηρίζει, δεν αναμένεται να προωθηθεί προς ψήφιση στη Βουλή πριν τις εκλογές.  Σε κάθε περίπτωση θα αφορά άμεσα ακίνητα στις 313 περιοχές της χώρας που κτηματογραφήθηκαν έως το 2006 και στις οποίες καταγράφηκαν 7.293.068 ιδιοκτησιακά δικαιώματα και περίπου 170.000 ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Οι περιοχές

Το σίγουρο είναι ότι δεν θα καλύπτει 36 περιοχές της χώρας. Σε αυτές περιλαμβάνονται 22 περιοχές, στις οποίες, έπειτα από αλλεπάλληλες παρατάσεις η   οριστικοποίηση των αρχικών εγγραφών έγινε την 1η Αυγούστου του 2017 ενώ τον Ιανουάριο του 2018 δόθηκε εντολή στους προϊστάμενους των Κτηματολογικών Γραφείων να προχωρήσουν τις διαδικασίες για τα  «αγνώστου ιδιοκτήτη» ώστε να περιέλθουν στο Δημόσιο.  Για τις υπόλοιπες 14 περιοχές  η προθεσμία διόρθωσης έληξε το δίμηνο   Οκτωβρίου – Νοεμβρίου του 2018 και δεν περιελήφθησαν σε νόμο του 2018 που έδινε 15ετή προθεσμία στις αρχικές εγγραφές.

Σε αυτές τις 36 περιοχές, υπολογίζεται ότι περίπου 14.500 ακίνητα, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως «αγνώστου ιδιοκτήτη»,  έχουν περάσει οριστικά στην ιδιοκτησία του Δημοσίου. Αν και, όπως αναφέρουν στελέχη που παρακολουθούν στενά τις διαδικασίες κτηματογράφησης, ακόμη δεν υπάρχει μηχανισμός υποδοχής, καταγραφής και αξιοποίησης των ακινήτων που πέρασαν ή θα περάσουν στην περιουσία του κράτους.

Το σερί των παρατάσεων

Παρατάσεις στις προθεσμίες διόρθωσης  ανακριβών πρώτων εγγραφών δόθηκαν και το  2020,  όπως αντίστοιχα  το 2021 (με επιχειρηματολογία την πανδημία) και το 2022 παρατείνοντας την προθεσμία   σε περιοχές που κηρύχθηκαν υπό κτηματογράφηση πριν την έναρξη ισχύος του ν. 3481/2006 έως την 31η.12.2023, δηλαδή συνολικά πάνω από είκοσι χρόνια από την ημερομηνία ίδρυσης του πρώτου Κτηματολογικού Γραφείου στο Κιλκίς την 1η Αυγούστου 2003.  Σε κάθε περίπτωση, η διόρθωση των πρώτων εγγραφών μπορεί να γίνει με τη διαδικασία των πρόδηλων σφαλμάτων όταν πρόκειται για απλά λάθη τα οποία διορθώνονται στα κτηματολογικά γραφεία, διαφορετικά πρέπει να ακολουθηθεί η δικαστική οδός με την λεγόμενη αγωγή κατά των πρώτων εγγραφών.

Πηγή: Έντυπη Έκδοση Το Βήμα της Κυριακής